PMEG 2024
22.3. Demandoj sen demandovorto
Iafoje cxu aux KI-vorto estas forlasita el demanda frazo. Tio okazas precipe en dialogoj. Tiam nur la kunteksto montras, ke temas pri demando. Tia forlaso estas akceptebla, kiam la tuta frazo estas draste mallongigita:
– Efektive? – sxi demandis per tirata tono. – Efektive, – respondis Alecxjo.M.147 = – Cxu efektive vi farus tion? – sxi demandis ...
“Cxu ili do distingis sin per brilo?” demandis la peceto da vitro. “Per brilo?” ekkriis la flikilo, “ne, sole nur per malmodesteco!FA2.85 = ... Cxu per brilo?...
Eble el la vestoj ion forkomerci? Vendi ekzemple la pantalonon?Rz.106 = Cxu mi eble el la vestoj ion forkomercu? Cxu mi vendu ekzemple la pantalonon?
“Via nomo? Via profesio?” demandis la gardostaranto tiun, kiu la unua eliris el la kalesxo.FA4.214 = Kia estas via nomo? Kia estas via profesio?...
“Sed la korniko?” demandis la malgranda Gerda. “Ha, la korniko mortis!”FA2.75 = Sed kio okazis al la korniko?...
Multaj parolantoj uzas specialan manieron elparoli demandajn frazojn. Ili uzas ekz. levigxantan melodion en la fino de la frazo. Sed en Esperanto ne ekzistas klare fiksitaj reguloj pri la frazmelodio. Tial, se oni uzas demandon sen cxu aux demanda KI-vorto, nur la kunteksto povas montri, ke la frazo estas demanda.
Iafoje oni uzas deklarajn frazojn kun duba nuanco. La dubon oni esprimas skribe per demandosigno, sed ne vere temas pri demando, kvankam ofte la parolanto ja deziras, ke la auxskultanto konfirmu aux malkonfirmu la dirajxon. En tiaj okazoj oni ne uzas cxu:
Cxion, kio estis sub la nomo de barono Brambeus [...] cxion tion cxi mi verkis.– Kion mi auxdas! Sekve barono Brambeus estas vi?Rz.46 La dua parolanto ne demandas, cxu la unua estas barono Brambeus, sed nur konstatas, ke tiu ja estas la barono, sed pro miro kaj dubo volas ricevi konfirmon pri tio.
Vi ne volas do indulgon kaj favoron?Rt.72 = Vi ne volas do indulgon kaj favoron. Cxu mi gxuste komprenis la aferon?
Eble vi volus donadi lecionojn de muziko?M.58 Temas pri propono, sed la proponanto estas iomete malcerta pri la tauxgeco de la propono.
Vi min jam ne akceptos? – demandis Marta, – nenian esperon mi povas havi?M.184